Czytaj więcej

Jak sprawnie zaszczepić świat

Teza 1: Należy znieść ochronę patentową szczepionek przeciwko COVID-19.

Liczba respondentów: 41

Opinie ekspertów (41)

Piotr Lewandowski

Prezes Instytutu Badań Strukturalnych, jeden z jego fundatorów.

Odp: Zgadzam się

Zniesienie ochrony patentowej zdecydowanie ułatwiłoby krajom na niskim i średnim poziomie rozwoju wyprodukowanie lub zakupienie potrzebnej liczby szczepionek, przy niewielkim wpływie na potencjalne zyski firm obecnie szczepionki produkujące, ponieważ firmy te i tak będą w stanie przez najbliższy rok / dwa sprzedać swoją produkcję.

Małgorzata Knauff

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Nie zgadzam się

Karolina Safarzyńska

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Zgadzam się

Witold Kwaśnicki

Profesor ekonomii, kierownik Zakładu Ogólnej Teorii Ekonomii w Instytucie Nauk Ekonomicznych na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest członkiem Towarzystwa Ekonomistów Polskich i Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Jego zainteresowania badawcze to ekonomia ewolucyjna, procesy innowacyjne, teoria wzrostu gospodarczego, historia myśli ekonomicznej.

Odp: Nie zgadzam się

Tutaj dotykamy szerszego problemu systemu ochrony patentowej. Wiele wskazuje na to, że znany od kilkuset lat system patentowy nie odpowiada współczesnym wymogom ochrony własności intelektualnej. Coraz więcej w nim patologii i nadużyć; ponadto w obecnej postaci raczej hamuje rozwój społeczno-gospodarczy niż mu sprzyja. System ochrony własności intelektualnej wymaga zmian, powinien być zróżnicowany, zindywidualizowany i znacznie mniej restrykcyjny. Istnieją dowody na to, że w wielu sytuacjach system ‘otwartych innowacji’ sprawdza się znacznie lepiej (z korzyścią zarówno dla producentów jak i konsumentów) niż obecny, restrykcyjny system patentowy. Jednakże, nie miejsce tutaj na szerszą dyskusje. W obecnej sytuacji nie jestem za tym by znieść ochronę patentową szczepionek na COVID-19, ale jestem za tym by firmy udostępniły know-how i kontrolowany przebieg produkcji przez firmy, które zdecydowałyby się na produkcję szczepionek. Technologia produkcji szczepionek jest na tyle zaawansowana, że nie każda firma jest w stanie zagwarantować odpowiednią jakość szczepionek.

Rafał Weron

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Badań Operacyjnych i Inteligencji Biznesowej na Politechnice Wrocławskiej.

Odp: Zgadzam się

Zgadzam się, choć nie wiem jakie byłyby długofalowe koszty takiej operacji

Iga Magda

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Szkoły Głównej Handlowej, wiceprezeska IBS.

Odp: Nie mam zdania

Joanna Tyrowicz

Profesor ekonomii, członkini Rady Polityki Pieniężnej, współzałożycielka i członkini zarządu think-tanku GRAPE.

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Nie ma niczego niestosownego w ochronie patentowej czyjejś myśli. Problem jest nie z patentem a ze zbyt wolnym przyrostem możliwości wytwórczych, co w ogóle nie ma związku z ochrona własności intelektualnej szczepionek -- a ma dużo wspólnego z ochrona własności intelektualnej w innych obszarach. Cala ta rozmowa to polityczne bicie piany pod publiczkę, niezwiązane z crux problemu.

Marcin Kacperczyk

Profesor finansów w Imperial College w Londynie, współpracownik Centrum ds. Polityki Ekonomicznej i Badań (CEPR).

Odp: Zgadzam się

Biorąc pod uwagę fakt globalnej skali pandemii i ze większość badań była współfinansowana przez sektor publiczny, wydaje się być zasadnym by szczepionki nie były objęte ścisłymi patentami.

Witold M. Orłowski

Profesor ekonomii, wykładowca Akademii Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie, były rektor tej uczelni.

Odp: Zgadzam się

Zgadzam się, ale tylko pod warunkiem porozumienia z firmami farmaceutycznymi w sprawie rozsądnego rozliczenia kosztów badań i rozwoju szczepionki (porozumienie takie mogą zawrzeć zainteresowane rządy + UE)

Tomasz Żylicz

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych UW.

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Małgorzata Zaleska

Profesor ekonomii, dyrektorka Instytutu Bankowości SGH, przewodnicząca Komitetu Nauk o Finansach PAN.

Odp: Zgadzam się

Niemniej jednak zniesienie ochrony patentowej szczepionek przeciwko COVID-19 nie rozwiąże problemu w krótkim czasie.

Martyna Kobus

Doktor habilitowana nauk ekonomicznych, pracownik Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk

Odp: Zgadzam się

Raczej się zgadzam, choć nie wiem na ile efektywne to by było - produkcja jest chyba trudna. Na drugiej stronie szali leży oczywiście podkopywanie motywacji dla firm w przyszłości, ale summa summarum raczej bym się zgodziła.

Łukasz Woźny

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Cezary Wójcik

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Szkoły Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Byłby to gest pierwszego świata wobec mniej rozwiniętych regionów.

Barbara Liberda

Profesor ekonomii, pracownik Katedry Innowacji i Rozwoju na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Zgadzam się

Wojciech Czakon

Profesor ekonomii, twórca i kierownik Katedry Zarządzania Strategicznego na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Ochrona patentowa ma znaczenie dla innowacji zarówno w krótkim jak i długim terminie. W krótkim terminie pozwala monetyzować własność intelektualną w warunkach szczególnej ochrony. Te warunki zachodzą w warunkach pandemii, głównie z uwagi na asymetrię podaż/popyt. Ważniejszy jest długoterminowy wpływ patentów. Uwolnienie ich niszczy ekonomiczne podstawy prac konkurentów, tak naprawdę jest agresywnym ruchem konkurencyjnym wobec wszystkich rywali. Najprościej ujmując próbą narzucenia jednego standardu technologicznego.

Andrzej Sławiński

Profesor ekonomii, wykładowca w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Mikołaj Czajkowski

Profesor nauk ekonomicznych, wykładowca na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Ochrona własności to jedno z praw podstawowych. Nie jesteśmy w stanie, który uzasadniałby naruszenie go.

Andrzej Cieślik

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie zgadzam się

Ochronę patentową można znieść tylko w przypadku wypłaty odszkodowań firmom, które opracowały szczepionki tak by mogły one odzyskać poniesione koszty działalności badawczo-wdrożeniowej związane z opracowaniem szczepionek.

Piotr Dworczak

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Northwestern, członek grupy badawczej GRAPE.

Odp: Nie zgadzam się

Beata Smarzyńska-Javorcik

Główna ekonomistka EBOR, profesor ekonomii na Uniwersytecie Oksfordzkim

Odp: Nie zgadzam się

Samo zniesienie ochrony patentowej szczepionek przeciw COVID-19 nie udostępni ich w krótkim czasie krajom rozwijającym się, a w dłuższym okresie może przyczynić się do niższych wydatków na badania i rozwój i mniejszej ilości nowych szczepionek na rynku. By wyprodukować szczepionkę potrzeba często nie tylko informacji opisanych w dokumentacji patentowej, ale również tzw know-how (czyli wiedzy nieskodyfikowanej) oraz dostępu do innych nieopatentowanych technologii. Potrzebne są również specjalistyczne materiały i surowce, np. szczepionka Pfizera wymaga ich 280 od producentów z 19 krajów.

Marek Kośny

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu.

Odp: Nie mam zdania

Samo zniesienie ochrony patentowej niekoniecznie przyniosłoby spodziewany, pozytywny efekt. Technologia produkcji (najbardziej skutecznych) szczepionek jest na tyle skomplikowana, że kraje o niskim i średnim poziomie dochodu niekoniecznie by na tym rozwiązaniu zyskały. Poza tym, ewentualne zniesienie ochrony patentowej musiałoby zostać dokonane w porozumieniu z koncernami farmaceutycznymi, aby nie tworzyć precedensów, które w przyszłości mogłyby negatywnie wpłynąć na chęć zaangażowania koncernów farmaceutycznych w szybkie rozwijanie nowych leków (np. w sytuacji pandemii).

Grzegorz Gorzelak

Profesor ekonomii, pracownik Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.

Odp: Nie zgadzam się

Marek Góra

Profesor ekonomii, wykładowca w Szkole Głównej Handlowej

Odp: Nie zgadzam się

Marian Gorynia

Prof. Marian Gorynia, prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, wykładowca Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Zniesienie ochrony patentowej to jedno z możliwych rozwiązań, ale jest to rozwiązanie ostateczne, które powinno być użyte w sytuacji, gdy inne środki zawiodą. Optymalnym rozwiązaniem byłoby istnienie "rządu światowego", który mógłby "zafundować" szczepionkę w skali globalnej - bez ingerencji w klasyczne mechanizmy gospodarki rynkowej należałoby tylko określić źródła finansowania i przeprowadzić masowe szczepienia. Zestawienie wielkości potrzebnych nakładów z wydatkami na zbrojenia wskazuje, że środki potrzebne na szczepionki nie są olbrzymie. Wymagałoby to jednak światłego przywództwa i dobrej woli w skali całego świata. Być może jest to pole do działania dla Organizacji Narodów Zjednoczonych? Inne rozwiązanie to odkupienie praw do patentów na szczepionki przez "rząd światowy" - problemem byłaby oczywiście cena i sposób jej określenia. Być może powinna ona mieć charakter odszkodowania za utracone korzyści? Jeśli te środki zawiodą, to kolejnym najlepszym rozwiązaniem jest zniesienie ochrony patentowej szczepionkowej (mimo niezgodności tego podejścia z podstawowymi zasadami gospodarki rynkowej) - w tym wypadku należałoby dać prymat kwestiom egzystencjalnym nad efektywnością ekonomiczną.

Elżbieta Adamowicz

Profesor ekonomii, pracownik naukowy Instytutu Rozwoju Gospodarczego w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Nie zgadzam się

Jakub Borowski

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Krzysztof Jajuga

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem oraz dyrektor Instytutu Zarządzania Finansami na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu.

Odp: Nie zgadzam się

Michał Krawczyk

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie zgadzam się

Mamy konkurencję między wieloma producentami, a szczepionki są względnie tanie. Arbitralne zniesienie ochrony patentowej (post factum) może negatywnie wpłynąć na intensywność wysiłku poszukiwania leków i szczepionek w następnej pandemii. A wtedy będziemy ugotowani. Natomiast jestem za generalnym stopniowym ograniczaniem ochrony praw własności intelektualnej.

Monika Köppl-Turyna

Doktor hab. nauk ekonomicznych, wykładowca Uniwersytetu Wiedeńskiego.

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Leon Podkaminer

Profesor ekonomii, doradca prezesa NBP, emerytowany pracownik naukowy Wiedeńskiego Instytutu Międzynarodowych Badań Gospodarczych.

Odp: Nie mam zdania

Jan Hagemejer

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie mam zdania

Michał Mackiewicz

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Łódzkiego.

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Pamiętajmy, że jeszcze rok temu dosłownie modliliśmy się o jak najszybsze stworzenie szczepionki. Do wyścigu startowało ponad 100 zespołów badawczych, z czego udało się jedynie niewielu. To pokazuje, jak ryzykowna jest to branża. Pomysł zniesienia ochrony patentowej spowoduje, że następnym razem może nie być chętnych do tworzenia kolejnych szczepionek, bo firmy farmaceutyczne będą wiedzieć, że to się może nie opłacić. Takie grzebanie przy prawie patentowym to wyraz ogromnej krótkowzroczności, która na dłuższą metę się nam nie opłaci.

Agnieszka Chłoń-Domińczak

Doktor hab. nauk ekonomicznych, prorektorka Szkoły Głównej Handlowej ds. nauki.

Odp: Nie mam zdania

Wojciech Charemza

Profesor ekonomii, wykładowca w Akademii Finansów i Biznesu Vistula.

Odp: Nie zgadzam się

Zniesienie ochrony patentowej będzie miało niszczące skutki na przyszłość. Zniweluje to motywację do podejmowania badań naukowych i wdrożeniowych w medycynie i epidemiologii.

Joanna Wolszczak-Derlacz

Doktor hab. nauk ekonomicznych, wykładowca na Wydziale Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej.

Odp: Nie zgadzam się

Nie wydaje mi się żeby zniesienie ochrony patentowej na szczepionki przeciwko COVID-19 zwiększyło podaż szczepionek, czy obniżyło ich cenę, przynajmniej w krótkim okresie (a taki rozumiem byłby cel). Produkcja szczepionek wiąże się nie tylko z kosztami uzyskania patentu ale wymaga całej infrastruktury potrzebnej do produkcji i dystrybucji. Należy wprowadzić inne narzędzia tak aby kraje rozwijające się mogły zostać szybciej i sprawniej wyposażone w potrzebną im liczbę szczepionek.

Maciej Bukowski

Doktor nauk ekonomicznych, prezes think-tanku WiseEuropa.

Odp: Nie zgadzam się

Nie ma przesłanki merytorycznej przemawiającej za zniesieniem praw do szczepionek. Przeciwnie - twórcy szczepionek powinni czerpać korzyści ze swojej pracy także dlatego, że w przyszłości powinny być silne bodźce do błyskawicznego rozwoju tego rodzaju leków. Ochrona nie musi być nadmierna tj może dot. określonego okna czasowego. Tak by zwrot z leku z nawiązką wynagradzał ryzyko inwestycji w jego rozwój ale zarazem nie ograniczał konkurencji w dłuższym okresie. Być może doświadczenia COVIOD19 są dobrą okazją do refleksji nad długością i zakresem takiej ochrony ale znoszenie jej w sposób dyskrecjonalny daje zły sygnał na przyszłość zwłaszcza, że szczepionek jest wiele i ciągle wynajdywane są nowe, jest więc konkurencja a rozwój mocy produkcyjnych nie jest uzależniony od praw patentowych.

Aleksandra Parteka

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Politechniki Gdańskiej.

Odp: Zgadzam się

W interesie wszystkich państw, także rozwiniętych, jest zaszczepienie jak największęj części populacji światowej. Obawiam się , jednak, że opór lobby firm farmaceutycznych będzie olbrzymi. To pytanie można odnieść do szerszej, wykraczającej poza czysto ekonomiczne argumenty, debaty na temat transferu technologii oraz dystrybucji korzyści płynących z postępu.

Dorota Skała

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Instytucie Ekonomii i Finansów Uniwersytetu Szczecińskiego.

Odp: Zgadzam się

Przy zagrożeniach globalnych, takich jak obecna pandemia, prawo do ochrony patentowej powinno ustępować ochronie interesów globalnej społeczności, szczególnie uwzględniając kraje o niższych dochodach. Firmy farmaceutyczne mają prawo oczekiwać odpowiedniego wynagrodzenia za uwolnienie patentów, chociaż nie jest możliwe zrekompensowanie wszystkich utraconych zysków. Jednak w moim prywatnym odczuciu w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia milionów ludzi, dobro społeczne powinno być ważniejsze niż dobro ekonomiczne spółek i ich akcjonariuszy.

Małgorzata Iwanicz-Drozdowska

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Systemu Finansowego w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Jerzy Wilkin

Profesor ekonomii, kierownik Zakładu Integracji Europejskiej w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Odp: Nie zgadzam się

Ochrona patentowa nie musi oznaczać blokady powszechnego dostępu do szczepionek, nawet dla krajów ubogich. W przypadku patentów na tego typu produkty tak ważne dla zdrowia ludzi można wprowadzać klauzule łagodzące ich ochronę. Ponadto, w powstawaniu tych szczepionek ważną rolę odgrywały badania finansowane ze środków publicznych. Szczepionki nie powinny być traktowane jako typowe dobra rynkowe, ale jako dobra społecznie pożądane i wspierane (ang. merit goods)

Teza 2: Kraje o niskim i średnim poziomie dochodu (per capita) szybciej zdobędą potrzebną im liczbę szczepionek przeciwko COVID-19, jeśli kraje o wysokim poziomie dochodu zapłacą firmom farmaceutycznym za większą produkcję i dystrybucję tych preparatów, niż jeśli zgodzą się na zniesienie ich ochrony patentowej. 

Liczba respondentów: 41

Opinie ekspertów (41)

Piotr Lewandowski

Prezes Instytutu Badań Strukturalnych, jeden z jego fundatorów.

Odp: Zgadzam się

Prawdopodobnie tak, gdyż zniesienie ochrony patentowej nie wystarczy do szybkiego wzrostu podaży szczepionek, ze względu na inne ograniczenia. Po pierwsze, w dostępie do komponentów, bioreaktorów itp. - zniesienie zakazu eksportu tych produktów z krajów rozwiniętych, zwłaszcza USA, jest nawet ważniejsze niż zniesienie ochrony patentowej, gdyż umożliwiłoby zwiększenie produkcji szczepionek opartych o patent Oxford / Astra Zeneca, który jest otwarty, wykorzystuje go np. indyjska szczepionka Covishield. Po drugie, na świecie nie ma wielu linii do produkcji szczepionek mRNA - zniesienie ochrony patentowej zwiększyłoby jednak sens inwestycji w takie moce produkcyjne w krajach na niskim i średnim poziomie rozwoju. Po trzecie, wg WHO tylko w 13 krajach na niskim i średnim poziomie rozwoju znajdują się instytucje kontroli będące w stanie nadzorować jakość procesu produkcyjnego.

Małgorzata Knauff

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Karolina Safarzyńska

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie mam zdania

Witold Kwaśnicki

Profesor ekonomii, kierownik Zakładu Ogólnej Teorii Ekonomii w Instytucie Nauk Ekonomicznych na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest członkiem Towarzystwa Ekonomistów Polskich i Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Jego zainteresowania badawcze to ekonomia ewolucyjna, procesy innowacyjne, teoria wzrostu gospodarczego, historia myśli ekonomicznej.

Odp: Zgadzam się

Rafał Weron

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Badań Operacyjnych i Inteligencji Biznesowej na Politechnice Wrocławskiej.

Odp: Nie mam zdania

Iga Magda

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Szkoły Głównej Handlowej, wiceprezeska IBS.

Odp: Zgadzam się

Joanna Tyrowicz

Profesor ekonomii, członkini Rady Polityki Pieniężnej, współzałożycielka i członkini zarządu think-tanku GRAPE.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Marcin Kacperczyk

Profesor finansów w Imperial College w Londynie, współpracownik Centrum ds. Polityki Ekonomicznej i Badań (CEPR).

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Witold M. Orłowski

Profesor ekonomii, wykładowca Akademii Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie, były rektor tej uczelni.

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Oczywiście że tańsze będą szczepionki z Indii; oczywiście pada pytanie o ich jakość

Tomasz Żylicz

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych UW.

Odp: Zgadzam się

Małgorzata Zaleska

Profesor ekonomii, dyrektorka Instytutu Bankowości SGH, przewodnicząca Komitetu Nauk o Finansach PAN.

Odp: Zgadzam się

Martyna Kobus

Doktor habilitowana nauk ekonomicznych, pracownik Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk

Odp: Zgadzam się

Łukasz Woźny

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Cezary Wójcik

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Szkoły Głównej Handlowej.

Odp: Nie zgadzam się

Barbara Liberda

Profesor ekonomii, pracownik Katedry Innowacji i Rozwoju na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie zgadzam się

Wojciech Czakon

Profesor ekonomii, twórca i kierownik Katedry Zarządzania Strategicznego na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego

Odp: Zgadzam się

Dziś problemem jest produkcja (ten problem zanika) i dystrybucja (ten nie zanika). Ewentualne wsparcie globalnej dystrybucji wymaga wsparcia infrastrukturalnego dominującej szczepionki.

Andrzej Sławiński

Profesor ekonomii, wykładowca w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Nie mam zdania

Mikołaj Czajkowski

Profesor nauk ekonomicznych, wykładowca na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie mam zdania

Nie rozumiem pytania - jeśli kto się "zgodzi", kraje o niskim i średnim dochodzie? Jak taka zgoda miałaby wyglądać?

Andrzej Cieślik

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Zgadzam się

Takie rozwiązanie wydaje się być bardziej efektywne ponieważ lepiej jest powierzać produkcję szczepionek firmom, które już mają doświadczenie w ich produkcji. W przypadku krajów biednych wdrożenie szczepionek do produkcji może okazać się bardziej kosztowne niż ich zakup z krajów rozwiniętych.

Piotr Dworczak

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Northwestern, członek grupy badawczej GRAPE.

Odp: Zgadzam się

Beata Smarzyńska-Javorcik

Główna ekonomistka EBOR, profesor ekonomii na Uniwersytecie Oksfordzkim

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Patrz powyżej

Marek Kośny

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu.

Odp: Zgadzam się

W krótkim okresie - tak. Jeśli jednak założyć, że szczepionki będą nam już potrzebne na stałe (także w kolejnych latach), to - z zastrzeżeniem komentarza do poprzedniego pytania - bardziej efektywne wydaje się umożliwienie tym krajom własnej produkcji.

Grzegorz Gorzelak

Profesor ekonomii, pracownik Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.

Odp: Zgadzam się

Marek Góra

Profesor ekonomii, wykładowca w Szkole Głównej Handlowej

Odp: Zgadzam się

Marian Gorynia

Prof. Marian Gorynia, prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, wykładowca Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

W komentarzu do pierwszego pytania napisałem, że "rząd światowy" powinien "zafundować" całej ludzkości dostęp do szczepionki nie naruszając powszechnie obowiązujących zasad gospodarki rynkowej, w szczególności praw własności.

Elżbieta Adamowicz

Profesor ekonomii, pracownik naukowy Instytutu Rozwoju Gospodarczego w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Jakub Borowski

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Nie zgadzam się

Krzysztof Jajuga

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem oraz dyrektor Instytutu Zarządzania Finansami na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu.

Odp: Zgadzam się

Michał Krawczyk

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Zgadzam się

Monika Köppl-Turyna

Doktor hab. nauk ekonomicznych, wykładowca Uniwersytetu Wiedeńskiego.

Odp: Zgadzam się

Leon Podkaminer

Profesor ekonomii, doradca prezesa NBP, emerytowany pracownik naukowy Wiedeńskiego Instytutu Międzynarodowych Badań Gospodarczych.

Odp: Nie mam zdania

Jan Hagemejer

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie mam zdania

Michał Mackiewicz

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Łódzkiego.

Odp: Nie mam zdania

Agnieszka Chłoń-Domińczak

Doktor hab. nauk ekonomicznych, prorektorka Szkoły Głównej Handlowej ds. nauki.

Odp: Zgadzam się

Wojciech Charemza

Profesor ekonomii, wykładowca w Akademii Finansów i Biznesu Vistula.

Odp: Zgadzam się

To rozwiązanie będzie bardziej skuteczne, niż zniesienie ochrony patentowej i bezpośrednia pomoc finansowa krajom zagrożonym. O ochronie patentowej było powyżej, pomoc bezpośrednia jest często skorodowana korupcją i nieefektywnością dystrybucji.

Joanna Wolszczak-Derlacz

Doktor hab. nauk ekonomicznych, wykładowca na Wydziale Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej.

Odp: Zgadzam się

Maciej Bukowski

Doktor nauk ekonomicznych, prezes think-tanku WiseEuropa.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Tak - jest w interesie krajów rozwiniętych szybkie wyszczepienie maksymalnie dużego odsetka mieszkańców Ziemi. Podobnie jak w przypadku innych szczepień jest to dobry element pomocy rozwojowej.

Aleksandra Parteka

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Politechniki Gdańskiej.

Odp: Nie mam zdania

Dorota Skała

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Instytucie Ekonomii i Finansów Uniwersytetu Szczecińskiego.

Odp: Nie mam zdania

Trudno określić który z tych procesów przebiegnie szybciej. Problem ten należy rozpatrywać w dłuższym okresie czasowym i zastanowić się nad kolejnymi wariantami szczepionek, a nie tylko pierwszą i drugą dawką dostępną obecnie. Rozwój wirusa wskazuje na możliwe kolejne jego warianty i związane z nimi potrzeby modyfikacji istniejących szczepionek. W takim wypadku zniesienie ochrony patentowej umożliwi wielu firmom farmaceutycznym prace nad kolejnymi wariantami szczepionek, a nie ograniczenie prac do kilku producentów posiadających obecnie patenty.

Małgorzata Iwanicz-Drozdowska

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Systemu Finansowego w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Jerzy Wilkin

Profesor ekonomii, kierownik Zakładu Integracji Europejskiej w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Odp: Zgadzam się

Pod warunkiem ustalenia umiarkowanej ceny szczepionek dla tej grupy odbiorców.

Teza 3: Korzyści dla krajów o wysokim poziomie dochodu (w tym krajów UE) z tytułu zakupu 12 mld dawek szczepionek przeciwko COVID-19 i przekazania ich za darmo krajom o niskim i średnim poziomie dochodu przewyższyłyby koszty takiej operacji.

Liczba respondentów: 41

Opinie ekspertów (41)

Piotr Lewandowski

Prezes Instytutu Badań Strukturalnych, jeden z jego fundatorów.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

IMF szacuje, że koszt zakończenia pandemii przez zaszczepienie 40% populacji każdego kraju do końca 2021, oraz 60% do połowy 2022, to 50 mld USD. Globalne korzyści gospodarcze - 9 bilionów.

Małgorzata Knauff

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Nie mam zdania

Karolina Safarzyńska

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie mam zdania

Pomoc krajom uboższym jest obowiązkiem moralnym i nie powinna być taka decyzja podejmowana w oparciu o kalkulacje ekonomiczna - szczególnie, ze globalizacja i narastające nierówności z nią związane są jest jednym z powodów pandemii.

Witold Kwaśnicki

Profesor ekonomii, kierownik Zakładu Ogólnej Teorii Ekonomii w Instytucie Nauk Ekonomicznych na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest członkiem Towarzystwa Ekonomistów Polskich i Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Jego zainteresowania badawcze to ekonomia ewolucyjna, procesy innowacyjne, teoria wzrostu gospodarczego, historia myśli ekonomicznej.

Odp: Zgadzam się

Należałoby jednak zadbać o to by nie doprowadziło to do patologii jakie obserwujemy często w sytuacji pomocy zagranicznej państwom biednym (zwłaszcza w Afryce), która jest w ogromnej części marnotrawiona i często sprzyja bogaceniu się ‘lokalnych kacyków’.

Rafał Weron

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Badań Operacyjnych i Inteligencji Biznesowej na Politechnice Wrocławskiej.

Odp: Nie mam zdania

Iga Magda

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Szkoły Głównej Handlowej, wiceprezeska IBS.

Odp: Zgadzam się

Joanna Tyrowicz

Profesor ekonomii, członkini Rady Polityki Pieniężnej, współzałożycielka i członkini zarządu think-tanku GRAPE.

Odp: Nie mam zdania

Nie mam pojęcia, jakie byłyby koszty tej operacji, nie wiem tez jakim kryterium się kierować przy wycenie życia ludzkiego w wielu częściach świata, nie czuję się komfortowo formułując takie sądy. Z czasów, gdy bliżej było mi do pomocy humanitarnej i rozwojowej pamietam jednak, ze zupełnie nie jest neutralne, gdzie kupimy te szczepionki: jeśli to możliwe w rozsądnym horyzoncie czasowym, najlepiej byłoby produkować je "na miejscu", cokolwiek by to w powyższym pytaniu miało oznaczać.

Marcin Kacperczyk

Profesor finansów w Imperial College w Londynie, współpracownik Centrum ds. Polityki Ekonomicznej i Badań (CEPR).

Odp: Zgadzam się

Witold M. Orłowski

Profesor ekonomii, wykładowca Akademii Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie, były rektor tej uczelni.

Odp: Zgadzam się

Tak, ale są rozwiązania bardziej efektywne

Tomasz Żylicz

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych UW.

Odp: Nie mam zdania

Małgorzata Zaleska

Profesor ekonomii, dyrektorka Instytutu Bankowości SGH, przewodnicząca Komitetu Nauk o Finansach PAN.

Odp: Nie zgadzam się

Ewentualne przekazanie za darmo szczepionek przeciwko COVID-19 krajom o niskim i średnim poziomie dochodu należy rozpatrywać nie tylko w kategorii bezpośrednich kosztów, ale także efektów niewymiernych.

Martyna Kobus

Doktor habilitowana nauk ekonomicznych, pracownik Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk

Odp: Nie mam zdania

Łukasz Woźny

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Cezary Wójcik

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Szkoły Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Barbara Liberda

Profesor ekonomii, pracownik Katedry Innowacji i Rozwoju na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Zgadzam się

UE obecnie jest w słabej pozycji na rynku szczepionek, który kontrolują w całości w niektórych przypadkach, a w części w innych przypadkach łańcuchy dostaw szczepionek. Masowy zakup wesprze te firmy, wzmacniając bardzo znacząco ich faktyczny monopol. Taka operacja bez dbałości o przyszłą konkurencję byłby pomysłem niezwykle kosztownym w długim terminie.

Wojciech Czakon

Profesor ekonomii, twórca i kierownik Katedry Zarządzania Strategicznego na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego

Odp: Nie zgadzam się

Andrzej Sławiński

Profesor ekonomii, wykładowca w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Z kwotą tego rodzaju jest jak z wydatkami na ochronę klimatu. Nie da się ustalić górnej granicy wydatków, które chronią przed czarnym scenariuszem, jakim w przypadku Covid-19 jest możliwość pojawienia się w krajach nie będących w stanie prowadzić masowych szczepień jeszcze groźniejszych niż obecne mutacji wirusa. Poza tym, biorąc pod uwagę wywołane przez Covid-19 silne spadki PKB w krajach mniej zamożnych, każda pomoc skierowana na ochronę życia i zdrowia ich mieszkańców przyniesie bardzo duże korzyści w całej gospodarce globalnej.

Mikołaj Czajkowski

Profesor nauk ekonomicznych, wykładowca na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie mam zdania

Nie ma co dywagować, to trzeba byłoby (i dałoby się) policzyć.

Andrzej Cieślik

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Zgadzam się

W skali globalnej koszty takiej operacji są relatywnie niewielkie, natomiast korzyści związane z eliminacją pandemii ogromne.

Piotr Dworczak

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Northwestern, członek grupy badawczej GRAPE.

Odp: Zgadzam się

Beata Smarzyńska-Javorcik

Główna ekonomistka EBOR, profesor ekonomii na Uniwersytecie Oksfordzkim

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Im więcej przypadków COVID-19 na świecie, tym większa szansa na powstanie nowych mutacji, które mogą być odporne na obecne szczepionki. Kraje bogate nie są w stanie zabezpieczyć się przed COVID-19 bez zabezpieczenia krajów biedniejszych. Albo wszyscy na świecie będziemy wolni od COVID-19, albo nikt z nas nie będzie bezpieczny. Darowanie szczepionek krajom biedniejszym, to sposób by pomoc i sobie i im. A korzyści z wyeliminowania COVID-19 wielokrotnie przewyższa koszt zapewnienia szczepionek krajom biedniejszym.

Marek Kośny

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Strategia polegająca na partycypowaniu krajów bogatych w kosztach szczepienia w krajach biedniejszych (czy to przez uwolnienie patentów, czy pomoc w finansowaniu zakupu szczepionek) wydaje się jedynym rozwiązaniem, które może zabezpieczyć świat (czyli także kraje bogate) przed niekontrolowanym rozprzestrzenianiem się (a więc i mutowaniem) koronawirusa.

Grzegorz Gorzelak

Profesor ekonomii, pracownik Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Marek Góra

Profesor ekonomii, wykładowca w Szkole Głównej Handlowej

Odp: Zgadzam się

Marian Gorynia

Prof. Marian Gorynia, prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, wykładowca Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Dzisiejszy globalny świat to system naczyń połączonych. Tworzenie enklaw dobrobytu, prosperity i bezpieczeństwa zdrowotnego nie służy niczemu dobremu i na długą metę jest szkodliwe ekonomicznie, a nawet niebezpieczne politycznie dla krajów bogatych. "Nierówność szczepionkowa" to skrajny przejaw nierówności w skali globalnej, a konsekwencje jej pogłębiania per saldo będą negatywne dla całej ludzkości.

Elżbieta Adamowicz

Profesor ekonomii, pracownik naukowy Instytutu Rozwoju Gospodarczego w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Jakub Borowski

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Krzysztof Jajuga

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem oraz dyrektor Instytutu Zarządzania Finansami na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu.

Odp: Nie mam zdania

Michał Krawczyk

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie mam zdania

Monika Köppl-Turyna

Doktor hab. nauk ekonomicznych, wykładowca Uniwersytetu Wiedeńskiego.

Odp: Nie mam zdania

Leon Podkaminer

Profesor ekonomii, doradca prezesa NBP, emerytowany pracownik naukowy Wiedeńskiego Instytutu Międzynarodowych Badań Gospodarczych.

Odp: Nie mam zdania

Jan Hagemejer

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Zgadzam się

Michał Mackiewicz

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Łódzkiego.

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Tu nie chodzi o rachunek korzyści i kosztów. Po prostu, jako ludzie, możemy się wykazać przyzwoitością i solidarnością. Lub nie. Wybór należy do nas.

Agnieszka Chłoń-Domińczak

Doktor hab. nauk ekonomicznych, prorektorka Szkoły Głównej Handlowej ds. nauki.

Odp: Zgadzam się

Wojciech Charemza

Profesor ekonomii, wykładowca w Akademii Finansów i Biznesu Vistula.

Odp: Nie zgadzam się

Wszelkie "przekazywania za darmo" niosą w sobie ryzyko nieefektywności dystrybucji, marnotrawstwa i powiększania podziałów społecznych.

Joanna Wolszczak-Derlacz

Doktor hab. nauk ekonomicznych, wykładowca na Wydziale Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej.

Odp: Zgadzam się

Maciej Bukowski

Doktor nauk ekonomicznych, prezes think-tanku WiseEuropa.

Odp: Zgadzam się

Tak ale ważne jest by nie ograniczało się to do UE ale wszystkich krajów rozwiniętych. UE nie powinno być tu osamotnione.

Aleksandra Parteka

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Politechniki Gdańskiej.

Odp: Zgadzam się

Dorota Skała

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Instytucie Ekonomii i Finansów Uniwersytetu Szczecińskiego.

Odp: Zgadzam się

Małgorzata Iwanicz-Drozdowska

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Systemu Finansowego w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Jerzy Wilkin

Profesor ekonomii, kierownik Zakładu Integracji Europejskiej w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Odp: Nie mam zdania

Sprawa jest bardziej skomplikowana. Darmowe przekazywanie szczepionek może też prowadzić do ich marnotrawstwa.

Teza 4: Aby zagwarantować osiągnięcie w Polsce odporności populacyjnej na COVID-19 przed jesienią, rząd powinien wprowadzić zachęty finansowe dla szczepionych (np. loterię lub transfery dla wszystkich szczepionych).

Liczba respondentów: 41

Opinie ekspertów (41)

Piotr Lewandowski

Prezes Instytutu Badań Strukturalnych, jeden z jego fundatorów.

Odp: Zgadzam się

Loteria jest lepszym pomysłem niż transfery do wszystkich, przy czym do loterii powinny się kwalifikować wszystkie osoby zaszczepione (także przed jej ogłoszeniem lub ewentualnymi nowymi loteriami w przyszłości).

Małgorzata Knauff

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Nie zgadzam się

Karolina Safarzyńska

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Nie ma naukowego uzasadnienia dla takiej polityki. Dodatkowo może to mieć negatywne skutki w przyszłości, gdy osoby nie będą się szczepić w oczekiwaniu na podobną politykę/zyski w przyszłości, podczas gdy w pandemii czas zaszczepienia odgrywa ogromną rolę.

Witold Kwaśnicki

Profesor ekonomii, kierownik Zakładu Ogólnej Teorii Ekonomii w Instytucie Nauk Ekonomicznych na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest członkiem Towarzystwa Ekonomistów Polskich i Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Jego zainteresowania badawcze to ekonomia ewolucyjna, procesy innowacyjne, teoria wzrostu gospodarczego, historia myśli ekonomicznej.

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Przekupywanie ludzi jest nieuczciwe. Należy przekonywać, prezentować argumenty za szczepieniem się, ale też umożliwić prezentowanie w debatach (których powinno być jak najwięcej) argumenty wszystkich stron. Pozwólmy ludziom samym decydować o szczepieniu się lub nie szczepieniu się, oferując im jak najbardziej obiektywną wiedzę o zaletach, korzyściach i zagrożeniach związanych ze szczepieniem się.

Rafał Weron

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Badań Operacyjnych i Inteligencji Biznesowej na Politechnice Wrocławskiej.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Każda forma zachęty jest dobra dla osiągnięcia odporności populacyjnej. Na niektórych działają argumenty prospołeczne, na innych finansowe.

Iga Magda

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Szkoły Głównej Handlowej, wiceprezeska IBS.

Odp: Zgadzam się

Joanna Tyrowicz

Profesor ekonomii, członkini Rady Polityki Pieniężnej, współzałożycielka i członkini zarządu think-tanku GRAPE.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Nie przed jesienią, ale JUŻ. I nie tylko z powodu odporności populacyjnej...

Marcin Kacperczyk

Profesor finansów w Imperial College w Londynie, współpracownik Centrum ds. Polityki Ekonomicznej i Badań (CEPR).

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Uważam, że szczepienie to przywilej, który nie powinien być nagradzany.

Witold M. Orłowski

Profesor ekonomii, wykładowca Akademii Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie, były rektor tej uczelni.

Odp: Nie zgadzam się

Byłoby to moralnie raczej nie do przyjęcia; wolałbym już wprowadzenie obowiązku szczepień, a jeszcze lepiej utrzymanie dużych restrykcji dla niezaszczepionych

Tomasz Żylicz

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych UW.

Odp: Nie mam zdania

Małgorzata Zaleska

Profesor ekonomii, dyrektorka Instytutu Bankowości SGH, przewodnicząca Komitetu Nauk o Finansach PAN.

Odp: Zgadzam się

Dążąc do zapewnienia odporności populacyjnej na COVID-19 rząd powinien przede wszystkim zaproponować zniesienie szeregu obostrzeń dla osób w pełni zaszczepionych, przy pozostawieniu ich dla osób przeciwnych szczepieniom.

Martyna Kobus

Doktor habilitowana nauk ekonomicznych, pracownik Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk

Odp: Zgadzam się

Łukasz Woźny

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Nie mam zdania

Cezary Wójcik

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Szkoły Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Loterie i innego typu zachęty wydają się najlepszą opcją ze względu na "wolnościowy" charakter takich działań.

Barbara Liberda

Profesor ekonomii, pracownik Katedry Innowacji i Rozwoju na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie zgadzam się

Wojciech Czakon

Profesor ekonomii, twórca i kierownik Katedry Zarządzania Strategicznego na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego

Odp: Nie zgadzam się

To nie sprawa zachęt. Mówimy o dobru publicznym, czyli zdrowiu publicznym. Ono nie może być regulowane mechanizmem rynkowym, bo prowadzi to zwykle do "tragedii wspólnych pastwisk". Potrzebny jest albo mechanizm regulacyjny o powszechnej legitymizacji jak wskazywała E. Ostrom, albo mechanizm obowiązkowych szczepionek. To obowiązkowe szczepienia były największym sukcesem zdrowia publicznego XX wieku. Nie ma potrzeby wynajdywać prochu od nowa.

Andrzej Sławiński

Profesor ekonomii, wykładowca w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Mikołaj Czajkowski

Profesor nauk ekonomicznych, wykładowca na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie mam zdania

Należałoby najpierw sprawdzić, czy tego typu interwencje behawioralne działają. Na przykład tak, jak testuje się, czy interwencje w postaci reklam czy wiadomości społecznych działają (a więc czy warto wydawać na nie pieniądze): https://ideas.repec.org/p/war/wpaper/2021-07.html

Andrzej Cieślik

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Zgadzam się

Jakaś forma zachęt jest jak najbardziej wskazana, jeżeli dzięki temu zakres pandemii może zostać ograniczony.

Piotr Dworczak

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Northwestern, członek grupy badawczej GRAPE.

Odp: Zgadzam się

Beata Smarzyńska-Javorcik

Główna ekonomistka EBOR, profesor ekonomii na Uniwersytecie Oksfordzkim

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Szczepionki wyeliminują zagrożenie COVID-19 tylko jeżeli bardzo duży procent ludności zostanie zaszczepiony. Szczepimy się wiec nie tylko dla siebie, ale również dla innych. Ten tzw pozytywny efekt zewnętrzny oznacza, ze z punktu widzenia zdrowia publicznego warto wprowadzać zachęty, by się szczepić, bo koszt tych zachęt będzie dużo mniejszy niż koszt kolejnego zamknięcia gospodarki. Nie musza to być transfery, wystarcza loterie. Badania pokazują, ze loterie są bardzo skutecznym narzędziem marketingowym.

Marek Kośny

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu.

Odp: Zgadzam się

Malejące zainteresowanie szczepieniami może oznaczać konieczność sięgnięcia po niestandardowe środki - jak np. te wskazane w pytaniu.

Grzegorz Gorzelak

Profesor ekonomii, pracownik Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.

Odp: Zgadzam się

Marek Góra

Profesor ekonomii, wykładowca w Szkole Głównej Handlowej

Odp: Zgadzam się

Marian Gorynia

Prof. Marian Gorynia, prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, wykładowca Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Odp: Zgadzam się

Proponowane posunięcie (zachęty) to jeden z wielu środków, ale nie jedyny, jakie powinny być stosowane. W niektórych profesjach, instytucjach powinien obowiązywać przymus administracyjny (dotyczy to wszelkiego rodzaju służb). Ważne są działania edukacyjne. Udogodnienia logistyczne, wszelkiego rodzaju pomoc dla osób nieradzących sobie, elastyczność funkcjonowania punktów szczepień (terminy, lokalizacja itp.) to kolejna grupa pociągnięć. Moim zdaniem konieczne jest tutaj przyjęcie zasady "wszystkie ręce na pokład" - działania zachęcające do szczepień powinny mieć charakter wielostronny, kompleksowy, a nawet totalny.

Elżbieta Adamowicz

Profesor ekonomii, pracownik naukowy Instytutu Rozwoju Gospodarczego w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Nie zgadzam się

Jakub Borowski

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Nie zgadzam się

Krzysztof Jajuga

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem oraz dyrektor Instytutu Zarządzania Finansami na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu.

Odp: Zgadzam się

Zgadzam się, jednak to może nie dać pożądanych efektów, gdyż pewna część społeczeństwa jest "odporna na rzeczowe argumenty"

Michał Krawczyk

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Nie zgadzam się

Z moich badań wynika, że zachęty finansowe nie zadziałają. Lepiej byłoby namawiać za pośrednictwem lekarzy osób szczepionych, które mogłyby promować szczepienia wśród rodziny i znajomych.

Monika Köppl-Turyna

Doktor hab. nauk ekonomicznych, wykładowca Uniwersytetu Wiedeńskiego.

Odp: Zgadzam się

Leon Podkaminer

Profesor ekonomii, doradca prezesa NBP, emerytowany pracownik naukowy Wiedeńskiego Instytutu Międzynarodowych Badań Gospodarczych.

Odp: Zgadzam się

Jan Hagemejer

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Odp: Zgadzam się

Michał Mackiewicz

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Łódzkiego.

Odp: Zdecydowanie się nie zgadzam

Rząd nie powinen przejmować od ludzi odpowiedzialności za ich zdrowie.

Agnieszka Chłoń-Domińczak

Doktor hab. nauk ekonomicznych, prorektorka Szkoły Głównej Handlowej ds. nauki.

Odp: Nie zgadzam się

Wojciech Charemza

Profesor ekonomii, wykładowca w Akademii Finansów i Biznesu Vistula.

Odp: Nie mam zdania

Joanna Wolszczak-Derlacz

Doktor hab. nauk ekonomicznych, wykładowca na Wydziale Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej.

Odp: Nie zgadzam się

Nie wydaje mi się żeby tego typu zachęty przekonały nieprzekonanych. A co z tymi co już się zaczepili, czy oni też zostaną objęcie zachętami, loterią, nagrodami?

Maciej Bukowski

Doktor nauk ekonomicznych, prezes think-tanku WiseEuropa.

Odp: Zgadzam się

Tak ale ważna jest też forma takiej zachęty. Poza marchewką powinien być także bat czyli konsekwencje w dostępności niektórych usług lub kosztach (np. podatkach) dla osób odmawiających szczepienia.

Aleksandra Parteka

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Politechniki Gdańskiej.

Odp: Nie zgadzam się

Dorota Skała

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Instytucie Ekonomii i Finansów Uniwersytetu Szczecińskiego.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Zachęty finansowe są najlepszym sposobem zachęcenia większej części populacji do szczepień. Koszty zachęt finansowych są prawdopodobnie niższe niż koszty kolejnej fali wirusa, która wpłynie na dalszą degradację usług opieki zdrowotnej, potencjalny wzrost bezrobocia, wzrost liczby firm zagrożonych upadłością i w konsekwencji zagrożenie stabilności finansowej banków, które ucierpią poprzez wzrost niespłacanych kredytów.

Małgorzata Iwanicz-Drozdowska

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Systemu Finansowego w Szkole Głównej Handlowej.

Odp: Zgadzam się

Jerzy Wilkin

Profesor ekonomii, kierownik Zakładu Integracji Europejskiej w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Odp: Nie mam zdania

Ważniejsze znaczenie ma powszechna akcja edukacyjno-informacyjna oraz znaczne ułatwienia dostępu do szczepionki. Dobrym pomysłem jest też tzw. "paszport COVID-owy"