Cała Europa zmaga się z tzw. kryzysem kosztów życia, czyli najwyższą od dekad inflacją, napędzaną w szczególności przez ceny energii i żywności. Rządy starają się ten kryzys łagodzić, choćby po to, aby nie stracić poparcia społeczeństwa dla sankcji wobec Rosji. W ostatniej edycji swojego flagowego raportu ("World Economic Outlook") Międzynarodowy Fundusz Walutowy podkreślał, że wszelkie programy wsparcia powinny spełniać kilka warunków, aby nie powodowały niebezpiecznych skutków ubocznych. 

MFW zaleca przede wszystkim, aby polityka fiskalna nie odwracała skutków zacieśniania polityki pieniężnej, które jest dziś niezbędne. To oznacza, że rządy nie powinny w pełni kompensować gospodarstwom domowym spadku siły nabywczej, wynikającego z inflacji i wyższych stóp procentowych. Ponadto, waszyngtońska instytucja zwraca uwagę na to, że kryzys energetyczny będzie długotrwały, a na dłuższą metę jego rozwiązanie będzie wymagało zwiększenia podaży „czystej” energii i ograniczenia popytu. Muszą więc zostać zachowane bodźce cenowe (wzrost cen), które będą takie zmiany wymuszały. Patrząc z tej perspektywy, programy wsparcia muszą też być możliwe do utrzymania na dłuższą metę, czyli nie mogą być zbyt drogie. A to oznacza, że pomoc powinna być precyzyjnie wycelowana, aby obejmowała tylko te podmioty, które jej potrzebują. 

Jakie skutki uboczne mogą mieć programy antykryzysowe, które tych reguł nie przestrzegają? Jednym z nich jest utrwalenie inflacji. Inflacja sama w sobie prowadzi do spadku siły nabywczej gospodarstw domowych, szczególnie wtedy, gdy drożeją towary i usługi, których spożycie trudno mocno ograniczyć. Dotyczy to także energii elektrycznej i gazu. Jeśli polityka rządu sprawia, że gospodarstwa domowe nie doświadczają spadku realnych dochodów, to podtrzymuje popyt, a tym samym inflację. Czy taki efekt będzie miała polska tzw. tarcza solidarnościowa, w ramach której rząd zaplanował m.in. zamrożenie w 2023 r. cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych do pewnego poziomu zużycia (od 2 do 3 MWh, w zależności od typu gospodarstwa)? Zapytaliśmy o to uczestników naszego panelu ekonomistów. Wyniki tej sondy omówiliśmy w poniższym artykule. Dalej prezentujemy oceny i komentarze wszystkich jej uczestników. 

Czytaj więcej

Trudna sztuka łagodzenia kryzysu kosztów życia. Rządowe działania zaszkodzą?

Teza 1: Zamrożenie cen energii elektrycznej w 2023 r. w proponowanej przez rząd formie w dłuższym terminie będzie (ceteris paribus) proinflacyjne.

Liczba respondentów: 32

Opinie ekspertów (32)

Łukasz Rachel

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt na University College London, obecnie przebywa na stypendium naukowym na Uniwersytecie Princeton. Od 2008 r. do niedawna pracował w Banku Anglii. Członek grupy eksperckiej Dobrobyt na Pokolenia. Naukowo zajmuje się makroekonomią, w tym zagadnieniami postępu technologicznego, produktywności oraz inflacji.

Odp: Zgadzam się

To zależy od metody finansowania tej polityki – jeśli finansowanie będzie pochodzić z wyższych podatków, to impuls inflacyjny w średnim okresie nie musi być problemem (wpływ netto na inflację zależy w tym przypadku od tego, kto będzie te podatki płacił, i czy płacący podatki mają średnio wyższą czy niższą skłonność do wydawania środków niż ci ,którzy zaoszczędzą na cenach energii). Jeśli jednak dobrze rozumiem, to część będzie finansowana poprzez emisję długu, a więc będzie stanowiła ekspansję fiskalną i w średnim okresie będzie proinflacyjna. Rządowe rozwiązania oznaczają, że przeciętne gospodarstwo domowe zaoszczędzi 1600zł, czyli koszt całej operacji to 20-30mld złotych. To sporo. Można by liczyć, że niższa inflacja w krótkim terminie pomoże, jeśli chodzi o oczekiwania inflacyjne, ale przy inflacji w okolicach 17 proc. wydaję się to mało istotny czynnik. 

Marek Ignaszak

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt na Uniwersytecie Goethego we Frankfurcie. Specjalizuje się w badaniach rynku pracy.

Odp: Zgadzam się

Zamrożenie cen energii przy rosnących kosztach surowców energetycznych jest równoważne rządowym subsydiom dla producentów energii. Subsydia te muszą być sfinansowane jakąś kombinacją podatków dziś, podatków jutro (długiem) lub inflacją w innych kategoriach (która jest pośrednim sposobem opodatkowania obywateli). Ponadto, gdy ceny zostaną w przyszłości odmrożone, mierzona inflacja skokowo wzrośnie.
Ta propozycja może mieć sens jeśli progi zużycia będą dobrane tak, aby zachęcić do mniejszego zużycia energii niż dotychczas. Np. niższa cena będzie obowiązywać do pułapu ustalonego poniżej obecnego przeciętnego zużycia, zaś powyżej tego progu ustalona cena będzie przewyższać cenę implikowaną kosztami surowców.
Nie ma ucieczki od nieprzyjemnej arytmetyki, która mówi, że od lutego tego roku paliw kopalnych na rynku jest fizycznie mniej. Musimy więc zużywać ich mniej niż do tej pory - a więc mniej wytwarzać i konsumować energii oraz innych produktów. Wysoka cena energii jest jedynie sygnałem mówiącym o jej relatywnie niskiej dostępności.
W obliczu realnych ograniczeń produkcji, polityka fiskalna i monetarna są w dużym stopniu bezradne. Polityka subsydiów wpływa jedynie na to jak ciasto jest dzielone między ludzi, a nie może sprawić, że ciasta będzie więcej.  

Jan Hagemejer

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, wiceprezes CASE. Specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących handlu międzynarodowego i makroekonomii.

Odp: Nie mam zdania

Rekompensaty te jakoś trzeba sfinansować, najpewniej przy użyciu podatków (konsumpcyjnych?), a zatem podwyżki te - jeśli nie pojawią się bezpośrednio w cenach energii - to pojawią się w cenach innych dóbr. Natomiast nieuwzględnienie faktycznych kosztów energii w koszyku konsumpcyjnym powoduje, że realne dochody objętych wsparciem gospodarstw domowych pozwolą na konsumpcję wyższą niż w przypadku braku wsparcia. Do tego nie skłania ona do oszczędności energii.

Maciej Grodzicki

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Katedrze Ekonomii Matematycznej na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek zarządu Polskiej Sieci Ekonomii. Interesuje się m.in. międzynarodową ekonomią polityczną, ekonomią rozwoju oraz ekonomią ekologiczną.

Odp: Zgadzam się

Przyjęte rozwiązanie (w porównaniu do oczekiwanej podwyżki taryfy) w krótkim okresie obniży inflację, jednak w małym stopniu, gdyż udział wydatków na prąd to tylko 3 proc. przeciętnego koszyka konsumpcji. Również zaproponowany mechanizm zachęt do oszczędzania energii będzie mało skuteczny, gdyż nie bierze pod uwagę liczby osób w gospodarstwie domowym (za wyjątkiem Karty Dużej Rodziny). Będzie ono równocześnie proinflacyjne na dwa sposoby: za sprawą podtrzymania budżetów wszystkich gospodarstw domowych (i wpływu na popyt konsumpcyjny) oraz - pośrednio - za sprawą ograniczenia dostępności prądu dla innych podmiotów, w tym samorządów i przedsiębiorstw. Znowu, jak przy poprzednich politykach osłonowych, szerokie podejście niepotrzebnie chroni również dochody i konsumpcję bogatych gospodarstw domowych.

Wojciech Czakon

Profesor ekonomii, twórca i kierownik Katedry Zarządzania Strategicznego na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Komitetu Nauk Organizacji i Zarządzania PAN. Specjalizuje się w badaniach strategii i organizacji przedsiębiorstw oraz sieci międzyorganizacyjnych.

Odp: Zgadzam się

Zamrożenie cen to temat pilnie potrzebny, aby uniknąć ujemnego efektu regulacji europejskich, w którym koszty produkcji nie mają żadnego wpływu na poziom cen, a jedynie wycinek popytu (krótkoterminowego) względem wycinka podaży. Jednocześnie ważne jest, aby nie osłabić zachowań energooszczędnych wśród konsumentów indywidualnych oraz podmiotów gospodarczych.

Tomasz Makarewicz

Doktor nauk ekonomicznych, wykładowca na Uniwersytecie w Bielefeld, członek grupy eksperckiej Dobrobyt na Pokolenia. Naukowo interesuje się interakcjami między rynkami finansowymi a gospodarką realną, w tym kwestią stabilności makroekonomicznej i finansowej.

Odp: Nie mam zdania

Nie, jeśli ceny energii ustabilizują się.

Andrzej Cieślik

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania naukowe obejmują ekonomię międzynarodową, handel zagraniczny i inwestycje zagraniczne.

Odp: Zgadzam się

W gospodarce nie ma cudów tylko są twarde ograniczenia budżetowe. Jeżeli komuś daje się zniżkę, to ktoś inny musi za to zapłacić. Jeżeli wspiera się gospodarstwa domowe, to koszt takiej polityki zostanie przerzucony na firmy, które będą musiały zapłacić więcej. Oczywiście nie pozostanie to bez odpowiedzi firm, które z kolei podniosą ceny swoich produktów, co przełoży się na kolejny impuls inflacyjny na poziomie całej gospodarki. W rezultacie tak czy inaczej zapłacą za to konsumenci. W związku z tym bardziej wskazane byłoby zamrożenie cen nie dla gospodarstw domowych, ale dla przedsiębiorstw. 

Wojciech Charemza

Profesor ekonomii, wykładowca w Akademii Finansów i Biznesu Vistula, wcześniej przez wiele lat związany z Uniwersytetem w Leicester. Jego zainteresowania naukowe skupiają się na ekonometrii, prognozowaniu zjawisk gospodarczych oraz zagadnieniu niepewności geopolitycznej.

Odp: Nie zgadzam się

Proinflacyjnie? To jest chyba trochę bardziej złożone. Z pewnością w dłuższym okresie zwiększy to niepewność inflacyjną i zmniejszy czytelność (to się chyba teraz nazywa 'transparentność') polskiego rynku energii, a to nie będzie sprzyjać wzrostowi gospodarczemu. Poza tym, efektywne zamrożenie cen energii jest trudne do zorganizowania, podatne na błędy i manipulacje. Najbardziej obawiam się odpływu kapitału z rynku energii, co spowoduje wprawdzie pewne zahamowanie inflacji, ale bardzo źle wpłynie na sferę realną gospodarki. 

Marek Dąbrowski

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, gdzie kieruje Katedrą Makroekonomii.

Odp: Nie mam zdania

Raczej nie. Jeśli jednak w przyszłości rząd gwałtownie wycofa się z tego rodzaju rozwiązania, to dojdzie do skokowego wzrostu cen i inflacji.

Joanna Tyrowicz

Profesor ekonomii, wykładowca na Wydziale Zarządzania UW, współzałożycielka i członkini zarządu think-tanku GRAPE, badaczka Międzynarodowego Centrum Analiz Ekonomicznych (ICEA) oraz Instytutu Ekonomii Pracy w Bonn (IZA). Specjalizuje się w ekonomii pracy.

Odp: Zgadzam się

Tomasz Żylicz

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych UW, założyciel Warszawskiego Ośrodka Ekonomii Ekologicznej. Specjalizuje się w ekonomii ochrony środowiska.

Odp: Zgadzam się

Grzegorz Gorzelak

Profesor ekonomii, pracownik Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk. Specjalizuje się w problematyce rozwoju regionalnego i lokalnego.

Odp: Nie mam zdania

Mikołaj Czajkowski

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor nadzwyczajny w Katedrze Mikroekonomii Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje też w Warszawskim Ośrodku Ekonomii Ekologicznej. Specjalizuje się w mikroekonomii.

Odp: Nie mam zdania

Michał Brzoza-Brzezina

Profesor ekonomii, pracownik Katedry Ekonomii Ilościowej w Szkole Głównej Handlowej. Specjalizuje się w ekonomii monetarnej i polityce pieniężnej.

Odp: Zgadzam się

Cezary Wójcik

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Szkoły Głównej Handlowej, założyciel Center for Leadership. W przeszłości pracował m.in. w bankach centralnych w Polsce, strefie euro i Austrii. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z integracją europejską oraz przywództwem.

Odp: Nie zgadzam się

Wojciech Kopczuk

Profesor ekonomii na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. W pracy naukowej zajmuje się głównie ekonomią pracy i ekonomią sektora publicznego.

Odp: Zgadzam się

Marek Kośny

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu, przewodniczący Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, członek Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP. Specjalizuje się w ekonomii dobrobytu.

Odp: Nie zgadzam się

Krzysztof Jajuga

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem oraz dyrektor Instytutu Zarządzania Finansami na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu. Jest prezesem CFA Society Poland.

Odp: Nie zgadzam się

Stanisław Kluza

Doktor nauk ekonomicznych, pracownik Instytutu Statystyki i Demografii SGH, były przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego, założyciel i prezes Quant Tank

Odp: Nie zgadzam się

Marian Gorynia

Prof. dr hab. Marian Gorynia jest prezesem Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, w latach 2002–2016 był prorektorem, a następnie rektorem Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Odp: Nie mam zdania

Piotr Dworczak

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Northwestern, członek grupy badawczej GRAPE. Specjalizuje się w teorii gier, teorii informacji oraz projektowaniu mechanizmów ekonomicznych.

Odp: Nie zgadzam się

Wojciech Paczos

Doktor nauk ekonomicznych, makroekonomista, wykładowca w Cardiff University i adiunkt w Instytucie Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk. Obronił doktorat w European University Institute we Florencji, był wizytującym naukowcem w Banku Anglii, jest założycielem grupy eksperckiej „Dobrobyt na Pokolenia” oraz członkiem Zespołu ds. COVID-19 przy Prezesie PAN.

Odp: Zgadzam się

Michał Brzeziński

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje w Katedrze Ekonomii Politycznej i w Warszawskim Ośrodku Ekonomii Ekologicznej na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW. Jego badania koncentrują się na nierównościach społecznych, ubóstwie i polityce gospodarczej.

Odp: Zgadzam się

Małgorzata Iwanicz-Drozdowska

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Systemu Finansowego w Szkole Głównej Handlowej, członek Komitetu Nauk o Finansach Polskiej Akademii Nauk. Posiada bogate doświadczenie pracy w radach nadzorczych spółek, była też wiceprzewodniczącą Komisji Nadzoru Finansowego. Jej zainteresowania naukowe obejmują sieć bezpieczeństwa finansowego, kwestie stabilności finansowej, zarządzanie instytucjami finansowymi oraz edukację finansową.

Odp: Nie mam zdania

Jan Werner

Profesor ekonomii na Uniwersytecie w Minnesocie, specjalizuje się w ekonomii matematycznej i finansowej.

Odp: Zgadzam się

Eugeniusz Gatnar

Profesor ekonomii, pracownik Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, były członek Rady Polityki Pieniężnej (2016-2022) i były członek Zarządu NBP.

Odp: Zgadzam się

Elżbieta Adamowicz

Profesor ekonomii, pracownik naukowy Instytutu Rozwoju Gospodarczego w Szkole Głównej Handlowej. Jej zainteresowania naukowe obejmują m.in. badania koniunktury gospodarczej.

Odp: Zgadzam się

Małgorzata Knauff

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor w Szkole Głównej Handlowej. Specjalizuje się w teorii gier, organizacji rynków, ekonomii edukacji oraz teorii decyzji.

Odp: Zgadzam się

Piotr Żoch

Doktor nauk ekonomicznych (tytuł uzyskał na Uniwersytecie Chicagowskim), adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Naukowego, badacz think-tanku GRAPE. Specjalizuje się w makroekonomii i polityce pieniężnej.

Odp: Nie mam zdania

Martyna Kobus

Doktor habilitowana nauk ekonomicznych, pracownik Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, zajmuje się problematyką nierówności i pomiaru nierówności, teorią mikroekonomii, ekonomią dobrobytu i ekonomią edukacji.

Odp: Nie mam zdania

Michał Mackiewicz

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Łódzkiego, gdzie kieruje Katedrą Funkcjonowania Gospodarki. Przedsiębiorca i autor bloga "Zarabianie na śniadanie". Jego zainteresowania naukowe obejmują m.in. teorię przedsiębiorczości oraz politykę fiskalną.

Odp: Nie zgadzam się

Jakub Borowski

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Szkole Głównej Handlowej, główny ekonomista Credit Aricole-Bank Polska, były wieloletni pracownik NBP. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na polityce pieniężnej i integracji europejskiej.

Odp: Zgadzam się

Dokładnie połowa ankietowanych przez nas ekonomistów uważa, że zamrożenie cen energii będzie - na dłuższą metę - dokładało się do inflacji. Ale alternatywne rozwiązanie, czyli dopuszczenie przez URE takich podwyżek cen energii elektrycznej, o jakie wnioskują jej dostawcy, i zaoferowanie gospodarstwom domowym (wszystkim lub najbardziej potrzebującym) dopłat do prądu, cieszy się umiarkowanym poparciem ekonomistów. Opowiedziało się za nim więcej uczestników naszej sondy, niż przeciwko niemu, ale nie większość.

Teza 2: Lepszą alternatywą dla zamrożenia cen energii byłoby dopuszczenie przez URE podwyżek taryf i zaoferowanie gospodarstwom domowym dodatków kompensujących wzrost rachunków za prąd.

Liczba respondentów: 31

Opinie ekspertów (31)

Łukasz Rachel

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt na University College London, obecnie przebywa na stypendium naukowym na Uniwersytecie Princeton. Od 2008 r. do niedawna pracował w Banku Anglii. Członek grupy eksperckiej Dobrobyt na Pokolenia. Naukowo zajmuje się makroekonomią, w tym zagadnieniami postępu technologicznego, produktywności oraz inflacji.

Odp: Zgadzam się

Energii tej zimy jest po prostu mniej i jakiekolwiek rozwiązanie musi się z tym liczyć. Jeśli nie ograniczymy popytu to ktoś w końcu energii nie dostanie (będzie racjonowana). Bodźcem do ograniczania zużycia jest wysoka cena krańcowa: „ile zaoszczędzę, biorąc krótki prysznic zamiast kąpieli” – jeśli dużo, to ograniczam zużycie. Jeśli dobrze rozumiem plany rządu, ta cena krańcowa dla części gospodarstw domowych będzie wysoka tej zimy. Nie jest to jednak duża część, ponieważ ograniczenie cen energii obowiązuje do poziomu, który jest w okolicach średniego zużycia. Tak więc cena krańcowa dla niektórych gospodarstw domowych, które zużywają powyżej średniej, powinna być determinowana „jak zwykle” – pytanie czy to wystarczy, aby sprowadzić popyt do poziomu podaży; to znaczy, czy takich gospodarstw będzie wystarczająco wiele. To trudno przewidzieć bez większej ilości danych i wyliczeń, nie wiem czy rząd takie wyliczenia przeprowadził (mam nadzieję że tak).
Z perspektywy ekonomii rzeczywiście dopłaty kompensujące byłyby lepsze, ponieważ mocniej ograniczałyby zużycie i nie dotowałyby bezpośrednio firm energetycznych (byłyby pewnie bardziej sprawiedliwe społecznie), ale realia polityczne są tutaj nieubłagane: problemem dla ludzi są wysokie ceny i politycy chcą działać bezpośrednio na ten „problem”, to jest obniżyć ceny (tego też wymagają od nich wyborcy, którzy nie chcą wydawać „tak dużo” na energię, nawet jeśli otrzymywaliby transfery). Tak dzieje się w wielu europejskich krajach. Polityka rządu, o ile utrzymałaby w miarę wysoką cenę krańcową dla znacznej, zamożnej części odbiorców (a pewnie tak się nie stanie), byłaby niezła, na przykład w porównaniu do polityki rządu w Wielkiej Brytanii, która w znacznej mierze wyłącza mechanizm cenowy, zaniżając cenę jednostkową niezależnie od zużycia. 

Wojciech Charemza

Profesor ekonomii, wykładowca w Akademii Finansów i Biznesu Vistula, wcześniej przez wiele lat związany z Uniwersytetem w Leicester. Jego zainteresowania naukowe skupiają się na ekonometrii, prognozowaniu zjawisk gospodarczych oraz zagadnieniu niepewności geopolitycznej.

Odp: Zgadzam się

Zgadzam się niechętnie, bo zdaje sobie sprawę, jak trudne jest to do zorganizowania. Czy nie lepsze byłoby rozwiązanie zapożyczone z Wielkiej Brytanii, gdzie istnieje system zwrotu dużej części kosztów ocieplania domów? Byłoby to prostsze organizacyjnie, załatwiłoby sprawę na wiele lat, doprowadziłoby do zmniejszenia zużycia energii przez gospodarstwa domowe i trochę ożywiłoby gospodarkę.

Andrzej Cieślik

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania naukowe obejmują ekonomię międzynarodową, handel zagraniczny i inwestycje zagraniczne.

Odp: Zgadzam się

Jeżeli już mielibyśmy wspierać gospodarstwa domowe, to zdecydowanie lepiej jest oferować im dopłaty do rachunków za prąd, co jest praktykowane w innych krajach.

Maciej Grodzicki

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Katedrze Ekonomii Matematycznej na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek zarządu Polskiej Sieci Ekonomii. Interesuje się m.in. międzynarodową ekonomią polityczną, ekonomią rozwoju oraz ekonomią ekologiczną.

Odp: Zgadzam się

Dodałbym, że takimi transferami można również promować oszczędzanie energii - gdyby premia za ograniczenie konsumpcji została powiązana z liczbą osób w gospodarstwie domowym, a może i również z jego dochodami.

Marek Kośny

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu, przewodniczący Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, członek Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP. Specjalizuje się w ekonomii dobrobytu.

Odp: Nie zgadzam się

Żadne z tych rozwiązań nie jest idealne, ale dodatki kompensujące mają bardzo poważną wadę, związaną ze sposobem ich wypłacania. Ze względu na sposób ponoszenia kosztów za energię, jednorazowy dodatek trudno uznać za rozwiązanie problemu - w warunkach rosnących ogólnych kosztów utrzymania trudno oczekiwać, że przekazane środki zostaną odłożone, aby w kolejnych okresach możliwe było finansowanie z nich części rachunków.

Tomasz Makarewicz

Doktor nauk ekonomicznych, wykładowca na Uniwersytecie w Bielefeld, członek grupy eksperckiej Dobrobyt na Pokolenia. Naukowo interesuje się interakcjami między rynkami finansowymi a gospodarką realną, w tym kwestią stabilności makroekonomicznej i finansowej.

Odp: Nie zgadzam się

Takie rozwiązanie oznaczałoby de facto transfer od rządu do dystrybutorów energii.

Jan Hagemejer

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, wiceprezes CASE. Specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących handlu międzynarodowego i makroekonomii.

Odp: Zgadzam się

Tak, ważne jest, aby gospodarstwa domowe zdawały sobie sprawę z wysokości cen energii. To pozwoli im dostosować się, czyli np. wdrożyć oszczędności.

Marek Dąbrowski

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, gdzie kieruje Katedrą Makroekonomii.

Odp: Zgadzam się

Warto stosować instrumenty, które w jak najmniejszym stopniu zaburzają sygnały cenowe. W tym przypadku chodzi o instrument, który z jednej strony łagodzi skutki wzrostu cen i spadku dochodów realnych gospodarstw domowych, a z drugiej strony nie zmienia ceny krańcowej energii. Tym samym skłania do oszczędnego korzystania z energii. Dodatkowo możliwe jest uzależnienie wysokości dodatku od wysokości dochodu lub/i dotychczasowego zużycia energii. Ważne jest jednak, aby zważywszy na ograniczoną konkurencję na rynku dostawców energii, URE kontrolował działania tych podmiotów. 

Marek Ignaszak

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt na Uniwersytecie Goethego we Frankfurcie. Specjalizuje się w badaniach rynku pracy.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Najlepsze byłyby ryczałtowe i bezwarunkowe transfery. Nie zagłuszamy w ten sposób sygnału cenowego i pozostawiamy w miejscu bodźce do ograniczenia zużycia energii. Takie bodźce są potrzebne, ponieważ przy ograniczonej podaży, gdy ja obniżam moje zużycie energii, to sprawiam, że jest ona tańsza dla innych, którzy mogą potrzebować jej bardziej.  

Wojciech Czakon

Profesor ekonomii, twórca i kierownik Katedry Zarządzania Strategicznego na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Komitetu Nauk Organizacji i Zarządzania PAN. Specjalizuje się w badaniach strategii i organizacji przedsiębiorstw oraz sieci międzyorganizacyjnych.

Odp: Nie zgadzam się

Takie rozwiązanie rodzi skutki biurokratyczne, powołania jakiejś struktury niezbędnej do obsługi i monitoringu warunków uzyskania pomocy. Nie ma powodów sądzić, że wydolność struktury biurokratycznej będzie wyższa niż mechanizmu ograniczenia cen. Wobec czego to rozwiązanie wydaje się mniej efektywne.

Joanna Tyrowicz

Profesor ekonomii, wykładowca na Wydziale Zarządzania UW, współzałożycielka i członkini zarządu think-tanku GRAPE, badaczka Międzynarodowego Centrum Analiz Ekonomicznych (ICEA) oraz Instytutu Ekonomii Pracy w Bonn (IZA). Specjalizuje się w ekonomii pracy.

Odp: Zgadzam się

Ale to jest rozwiązanie "lepsze o iotę", a nie dużo lepsze.

Jakub Borowski

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Szkole Głównej Handlowej, główny ekonomista Credit Aricole-Bank Polska, były wieloletni pracownik NBP. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na polityce pieniężnej i integracji europejskiej.

Odp: Zgadzam się

Michał Mackiewicz

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Łódzkiego, gdzie kieruje Katedrą Funkcjonowania Gospodarki. Przedsiębiorca i autor bloga "Zarabianie na śniadanie". Jego zainteresowania naukowe obejmują m.in. teorię przedsiębiorczości oraz politykę fiskalną.

Odp: Nie zgadzam się

Martyna Kobus

Doktor habilitowana nauk ekonomicznych, pracownik Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, zajmuje się problematyką nierówności i pomiaru nierówności, teorią mikroekonomii, ekonomią dobrobytu i ekonomią edukacji.

Odp: Nie mam zdania

Piotr Żoch

Doktor nauk ekonomicznych (tytuł uzyskał na Uniwersytecie Chicagowskim), adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Naukowego, badacz think-tanku GRAPE. Specjalizuje się w makroekonomii i polityce pieniężnej.

Odp: Zgadzam się

Małgorzata Knauff

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor w Szkole Głównej Handlowej. Specjalizuje się w teorii gier, organizacji rynków, ekonomii edukacji oraz teorii decyzji.

Odp: Nie mam zdania

Elżbieta Adamowicz

Profesor ekonomii, pracownik naukowy Instytutu Rozwoju Gospodarczego w Szkole Głównej Handlowej. Jej zainteresowania naukowe obejmują m.in. badania koniunktury gospodarczej.

Odp: Nie mam zdania

Eugeniusz Gatnar

Profesor ekonomii, pracownik Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, były członek Rady Polityki Pieniężnej (2016-2022) i były członek Zarządu NBP.

Odp: Zgadzam się

Jan Werner

Profesor ekonomii na Uniwersytecie w Minnesocie, specjalizuje się w ekonomii matematycznej i finansowej.

Odp: Nie zgadzam się

Małgorzata Iwanicz-Drozdowska

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Systemu Finansowego w Szkole Głównej Handlowej, członek Komitetu Nauk o Finansach Polskiej Akademii Nauk. Posiada bogate doświadczenie pracy w radach nadzorczych spółek, była też wiceprzewodniczącą Komisji Nadzoru Finansowego. Jej zainteresowania naukowe obejmują sieć bezpieczeństwa finansowego, kwestie stabilności finansowej, zarządzanie instytucjami finansowymi oraz edukację finansową.

Odp: Nie zgadzam się

Michał Brzeziński

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje w Katedrze Ekonomii Politycznej i w Warszawskim Ośrodku Ekonomii Ekologicznej na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW. Jego badania koncentrują się na nierównościach społecznych, ubóstwie i polityce gospodarczej.

Odp: Zgadzam się

Wojciech Paczos

Doktor nauk ekonomicznych, makroekonomista, wykładowca w Cardiff University i adiunkt w Instytucie Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk. Obronił doktorat w European University Institute we Florencji, był wizytującym naukowcem w Banku Anglii, jest założycielem grupy eksperckiej „Dobrobyt na Pokolenia” oraz członkiem Zespołu ds. COVID-19 przy Prezesie PAN.

Odp: Zgadzam się

Piotr Dworczak

Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Northwestern, członek grupy badawczej GRAPE. Specjalizuje się w teorii gier, teorii informacji oraz projektowaniu mechanizmów ekonomicznych.

Odp: Nie zgadzam się

Marian Gorynia

Prof. dr hab. Marian Gorynia jest prezesem Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, w latach 2002–2016 był prorektorem, a następnie rektorem Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Odp: Nie mam zdania

Stanisław Kluza

Doktor nauk ekonomicznych, pracownik Instytutu Statystyki i Demografii SGH, były przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego, założyciel i prezes Quant Tank

Odp: Nie zgadzam się

Krzysztof Jajuga

Profesor ekonomii, kierownik Katedry Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem oraz dyrektor Instytutu Zarządzania Finansami na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu. Jest prezesem CFA Society Poland.

Odp: Nie mam zdania

Cezary Wójcik

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor Szkoły Głównej Handlowej, założyciel Center for Leadership. W przeszłości pracował m.in. w bankach centralnych w Polsce, strefie euro i Austrii. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z integracją europejską oraz przywództwem.

Odp: Nie zgadzam się

Michał Brzoza-Brzezina

Profesor ekonomii, pracownik Katedry Ekonomii Ilościowej w Szkole Głównej Handlowej. Specjalizuje się w ekonomii monetarnej i polityce pieniężnej.

Odp: Zdecydowanie się zgadzam

Mikołaj Czajkowski

Doktor hab. nauk ekonomicznych, profesor nadzwyczajny w Katedrze Mikroekonomii Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje też w Warszawskim Ośrodku Ekonomii Ekologicznej. Specjalizuje się w mikroekonomii.

Odp: Nie mam zdania

Grzegorz Gorzelak

Profesor ekonomii, pracownik Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk. Specjalizuje się w problematyce rozwoju regionalnego i lokalnego.

Odp: Nie zgadzam się

Tomasz Żylicz

Profesor ekonomii, pracownik Wydziału Nauk Ekonomicznych UW, założyciel Warszawskiego Ośrodka Ekonomii Ekologicznej. Specjalizuje się w ekonomii ochrony środowiska.

Odp: Zgadzam się